Ing kahanan kang normal mangsa ketiga ing Tulungagung diwiwiti perte­ngahan wulan April. Senajan wiwit wulan April 2018 udan ing Tulungagung wis arang ceblog, petani ing dhaerah kasebut isih akeh sing percaya yen ana udan kiriman sawayah-wayah bisa mbialeni tenan.

Nanging tumrape sing wegah repot (krana yen nandur pari gadhu dadak golek banyu) banjur pilih nandur dhele. Wondene yen kepengin asile luwih akeh yen dibandhing karo nandur pari pilih nandur jagung. Lha sing pengin asile lumintu pilih nandur sayur (saben ndina bisa adol). Wondene sing pengin asile luwih akeh maneh (yen panen bisa tuku mobil) pilih nandur semangka utawa melon.

Wektu penulis panen pari (pertengahan Juli 2018) rada kasep (tanggane wis padha nandur jagung, penulis durung panen pari), mula saka kuwi banjur bingung arep diderepake apa dipaneni nganggo mesin? Yen mung lemah 50 ru gam­pang, ora ndadekake masalah. Yen diderepake wong 3, sedina mari. Lha yen lemahe ana sa­hektar (700 ru) banjur kapan marine? Lha yen dipaneni nganggo me­sin anggone mepe ana ngendi? Pung­kasane kanthi tetimbangan amrih prak­tise lan irite banjur dipaneni nganggo mesin.

Sakjane, senajan ora nganggo mesin, amrih cepete gampang. Yen biasane mung diderepake wong 3, malih dide­repake wong 25. Sedina, yen wong telu bisa entuk lemah 50 ru. Lha yen wong 25 banjur lemah pira? Ya kari mara 3 banjur dipingne 50 (25 : 3 x 50=400 ru luwih). Banjur yen lemah sahektar marine pirang ndina? Ya mung kurang rong ndina (700 : 400=2 kurang)

Ning sing mesthi repot, wong-wong sing ibut ana pawon. Amarga yen mung ngingoni wong derep 3, mung cukup dimasakake ibune bocah-bocah. Won­dene yen repot, mung cukup ditukokake ana warung. Lha yen dadak ngingoni wong derep 25, sing mesthi tanggane melu katut repot, disambati ngrewangi masak. Durung yen wayahe ngirim wong derep, sing mesthi wong saomah kanggo kabeh.

Kaya padatan saben panen pari, gabahe mesthi diwadhahi pethet. Sadu­runge diusungi mulih, pethete didondomi dhisik. Sarehne sing ngusungi mulih ya sing duwe sawah, yen mung ngusungi panenan lemah 50 ru ya ora ndadekake masalah. Amarga yen diusungi nganggo sepedha motor mung 12 usungan. Lha yen diusungi nganggo gledhekan mung kaping pindho. Lha yen lemah 400 ru, anggone ngusungi marine kapan? Yen nganggo trek, mung sakjalan.

Beda yen dipaneni nganggo mesin, gabahe sing wis diwadhahi pethet WlS diinggirake ana pinggir galengan cedhak dalan. Sarehne saben “ngerit” metune wis gabah, gabahe langsung bisa dicicil diusungi mulih. Beda yen diderepake, anggone ngusungi dadak ngenteni ang­go­ne nggereg.

Mung repote, yen nganggo mesin ora bisa ngerit sawayah-wayah. Krana dadak ngenteni asate bun, anggone ngerit banjur diwiwiti jam 10-an. Mula saka iku, sedina mung bisa ngerit lemah sabau (500 ru). Ngono wae ora wani kliwat saka jam 8 bengi. Amarga yen nganti kliwat jam 8, wedi yen bun wis ceblog, lan bisa ngrusak mesin.

Sakjane lemah sahektar iku yen dide­repake wong 25 utawa dipaneni ngang­go mesin padha, ora nganti rong ndina. Mung bedane, yen nganggo mesin luwih praktis. Praktise mung mbutuhake te­naga wong 3. Saliyane iku sing mesthi ngirit. Ngirite, yen wong 3 (nganggo mesin) kanggo biaya sarapan, mangan, rokok lan kopi mung Rp 350.000. Lha yen diderepake biayane kanggo ngono kuwi ora kurang saka Rp 2.000.000.

Apa maneh yen dietung saka sumbud orane, genah yen sumbud nganggo mesin.

Saliyane gabahe utuh (ora kelong bawon), damene payu didol. Sarehne sing tuku damen ora repot dadak ngeler, saben lemah 100 ru payune Rp 150.000. Yen saben lemah 100 ru metune gabah 6 kental, lemah sahektar bisa metu gabah 4,2 ton. Gabah 4,2 ton ka­sebut, yen diderepake kelong bawon 5,6 kental. Gabah teles kasebut yen didol payu Rp 2.240.000.

Mula biaya diderepake yen digunggung karo regane bawon ketemu: Rp 2.000.000 + Rp 2.240.000 = Rp 4.240.000. Lha biaya nganggo mesin yen dikurangi payune damen:

Rp 2.800.000 (biaya ngerit) + Rp 350.000 (biaya mangan) -  Rp 1.050.000 (payune damen) = Rp 2.100.000.

Iki yen nganggo mesin skyroad. Lha yen ora nganggo mesin jinis iki, damene ora payu didol krana motonge ora saka ngisor. Mung yen nganggo mesin jinis skyroad biayane luwih larang, saben lemah 100 ru Rp 400.000. Lha yen ngganggo mesin jinis liya biayane luwih murah, saben lemah 100 ru Rp 350.000. Ning krana yen nganggo mesin skyroad damene payu, pungkasane panggah murah nganggo jinis mesin iki.

Mesin jinis skyroad iki ing Indonesia mung ana ing Tulungagung. Mesin iki asale saka Korea. Sing nggawa me­nyang Tulungagung Sumari (40). Kenale penulis karo Sumari krana tangga pepet desa. Yen Sumari warga Desa Buntaran, Kecamatan Rejotangan, Kabupaten Tulungagung, lha sing pepet karo omahe dheweke ya sawahe penulis sing ana Dusun Padangan, Desa Karangsari, Kecamatan Rejotangan.

(Budiono SPd)