(Ananging mugi ngupadasa Akhirat kalayan kamulyan (kebahagiaan) ingkang sampun kaparingaken dening Allah dhumateng sampeyan. Ewa semanten sampun nilar ing bageyan sampeyan ing donya ……” (Q.S. Qashash (28):77).

9. QADAR, QADLA LAN TAKDIR:

Ing ndhuwur wus diaturake sawatara pemahaman ing babagan takdir, wiwit pe­mahaman salah kaprah (klasik), pemaha­man masyarakat maju (modern), sarta aki­bat ketemune upaya (usaha), asil usaha ma­nungsa nganti tumekeng keputusan Allah netepake marang asil upaya utawa takdir. Lha supaya pemahaman kita ing babagan takdir dadi gamblang, cetha, ing ngisor iki diaturake pemahaman Qadar, Qa­dla lan Takdir. Mangkene jlentrehe:

“Keputusan katetepane Allah sing kita mangerteni minangka takdir, bisa digam­barake (diterangake) dening Qadar lan Qa­dla. Qadar mono ndarbeni makna kate­tepan kang wus ditemtokake (mutlak) de­ning Allah. Dene Qadla, iku mujudake kate­tepane Allah sing ditetepake lelandhesan upaya utawa usaha. Mangkene contone: Bayi lanang sing wus lair kanthi kahanan awak (pisik) sing sampurna (bagus) sarta ndarbeni kecerdhasan genius. Hiya ngene sing karan qadar. Keputusan Allah kang mangkene iki ora bisa dipilih dening pawo­ngan mau. Kabeh mau gumantung ma­rang karsane (kehendak) Allah. Keputusan Allah iku dumadi ing urutan waktu sadu­runge. Dadine Qadla iku mujudake takdire Allah, usahane dudu saka kita. Kita kari nam­pa utawa narima. Binarung karo luma­kune wektu, yaiku ketemune antara takdir awal (Qadar) sarta usaha (Qadla), hiya iku sing bakal ngasilake takdir.

Kajaba marang manungsa, Qadar Allah uga lumaku (tumama) marang sekabehing makhluk Allah, wiwit samubarang (benda) kang mati, tetuwuhan, kewan sarta jin lan Malaikat. Diaturake maneh supaya cetha, genahe mono, Qadar iku mujudake ka­tem­tuan kang wus ditetepake nalika Allah nyipta sekabehing isi Jagat Raya iki,  kale­bu ruang, wektu lan sapanunggalane. Trep karo dhawuhe Allah, mangkene maksude:

(a).”Maha Suci Allah kang wus kepa­reng nitahake kabeh barang jejodhowan, yaiku saka thethukulan ing bumi, lan saka awake wong iku kabeh, lan maneh saka ba­rang kang ora padha disumurupi.” (Q.S. Yaa Siin (36):36).

(b).”Lan dadi tandha yekti Maha Ku­wasaning Allah marang wong iku, yaiku wayah bengi Ingsun nyilakake (tanggalkan) rahina saka wengi iku, ing kono dheweke banjur kapetengan.” (Q.S. Yaa Siin (36) : 37).

(c).”Lan maneh srengenge iku lumaku ing ubenging lakune, kang mangkono iku katetepaning Pangeran Kang Maha Gagah Prakosa tur Maha Suwignya.” (Q.S. Yaa Siin (36):38).

(d).”Lan maneh rembulan iku wus Ing­sun tetepake ubenging lakune, ing pang­gonan-pangonane, nganti bali menyang panggonan kang akhir, kaya dene mang­gare woh kurma kang cilik, yaiku ratih tang­gal pratama. (QS. Yaa Siin (36):39).

(e).”Lan kang mesthi, nakdir ala becik, sarta nuli nuduhake tumrap sekabehing makhluk.” (Q.S. Al-A’la(87):3).

Nyimak makna kang kinandhut ana ing ayat-ayat kasebut ndhuwur, bisa dipahami lan dimangerteni, manawa Allah wus ke­­pa­reng nemtokake lan netepake katetepan marang mekanisme Alam, antaraliya ubeng lan lakune bumi, srengenge, rembulan, miline banyu saka sumber lan liya-liyane. Iku kabeh ditetepake krana Sunnatullah. Gemblenge, Allah kepareng netepake Qa­dar marang sekabehing makhluk. Tumra­ping makhluk Allah sing ora ndarbeni ke­karepan (kehendak), kaya ta planet, bumi, langit, lintang, rembulan, iku ora bisa ngo­wahi Qadar dadi Takdir. Sing beda, apa se­babe? Hiya krana makhluk mau ora ndarbeni kekarepan (kehendak). Dene manungsa pinaringan kebebasa kanggo ngowahi (merobah) takdir. Banjur kepriye carane ngowahi Qadar dadi Takdir. Hiya iku liwat Qadla aliyas upaya (usaha). Dadi­ne, genahe mono, Qadar iku mujudake katetepan awal (kawitan) arupa kapasitas. Dene Qadla iku mujudake upaya (usaha). Lha takdir iku mujudake asile. Utawa bisa diaturake, manawa takdir iku mujudake ke­temune antara Qadar lan Qadla. Mang­kono jlentrehe.

(10). DUMADINE TAKDIR (KAPAN).

Katur ing ndhuwur, wus diaturake conto-conto sing gegandhengan karo tak­dir. Bisa dimangerteni, manawa manungsa kepriye bae, usaha (ngupaya) apa bae, nanging wusanane Allah kang nemtokake asile, wektu utawa jinis (bentuknya). Pan­jenengaNe iku Dzat kang Maha Kuwasa,, Wicaksana serta Maha Murah. Kita ora bi­sa nemtokake asile.  Ngupaya (usaha) wus kita tindakake (kerja keras),  binarung karo ndonga. Sepisan maneh asile durung mes­thi sak ukur karo kekarepan kita (kehen­dak kita). Kita ora perlu sumelang, ora per­lu kuwatir sanajan Allah kang nemtokake asil usaha kita. PanjenengaNe iku Dzat kang Maha Murah. PanjenengaNe kepareng pa­ring pacoban (ujian) sikep kita sarta kepa­reng ngawuningani kesabaran kita. Lha manawa kita lulus, PanjenengaNe bakal kepareng paring takdir kang luwih becik, ngluwihi apa kang kita karepake. Dene ka­sunyatan kang dumadi ana ing tengahing masyarakat, akeh tinone (akeh contone), tumraping wong sing sregep nambut kardi (sing nyambut gawe), kenceng ibadah (khu­syu’), istiqamah, jujur ora nindakake samubarang kang dilarang dening syar’i, sa­bar nalika kataman musubah, sarta akeh syukure manawa pinaringan kanugrahan (rejeki) halal. Mataun-taun uripe, sanajan omah bae isih ngontrak. Allah Dzat kang Maha Kuwasa, Wicaksana sarta Maha Nga­wunungani, manawa kawulaNe mau wus lulus diuji. Mula Allah banjur kepareng pa­ring kanugrahan kang tanpa kinira (bi ghairi hisab) sadurunge.

Sawijining wektu pawongan mau (em­buh ngimpi apa) pinaringan waqaf omah, saka Ustadz sing sugih blegedhu ing kam­pung kono sarta anake lanang sing lagi bae tamat saka pondhok dipundhut dadi anak mantune. Pinaringan jejibahan mi­nang­ka dadi lurah pondhok. Luwih saka iku, pawongan mau uga diparingi sawah sebahu (0,7 Ha), supaya digarap, asile bisa kanggo nguripi keluwargane.

Binarung lumakune wektu, sawah mau ora mung kadhawuhan nggarap, nanging dihibahake marang wong mau, kanggo ca­­gak­ing urip. Kanthi mangkono, pawo­ngan mau bisa kecukupan uripe dalah sak keluwargane.

Tentrem ayem, ora manggon ana omah kontrakan sarta ndarbeni sawah kanggo cagak uripe. Swasana (kahanan) kang ka­ya mangkono mau, trep karo dhawuhe Allah, mangkene maksude :

(a) Apa sira padha ndarbeni pangira, manawa sira bakal mlebu Suwarga!

Kamangka Allah durung Ngawuningani wong kang padha jihad saka sira. Lan Pan­jenengaNe durung Ngawuningani wong kang padha sabar (tetep imane ).” (Q.S. Ali-Imran (3):142).

Nyimak ayat kang katur ing ndhuwur, bisa dimangerteni lan dipahami, manawa Allah mung kepareng mbuktekake sepira gedhene kesabarane manawa nampa pa­co­ban (ujian) saka ngarsaning Allah sar­ta tansah nyenyuwun marang Allah (ndo­nga) ora kendhat-kendhat. Tumemen nyam­but gawe, ora lumuh (kesed) lan nglokro. Insya Allah, Allah bakal kepareng paring asil kang luwih becik marang dhe­weke.

(b).”Lan manawa kawulanIngsun pa­dha pitakon marang sira Muhammad! saka SariranIngsun, mangka aweha wangsulan (jawaben) Ingsun iku cerak (cedhak) ba­nget. Ingsun minangkani (ngabulake) pa­nyu­wune wong kang padha nenuwun ma­rang Ingsun. Mangka padha nyandikak­na netepi dhawuh Ingsun lan padha imana marang Ingsun. Muga muga dheweke padha tetep ana ing kebeneran.” (Q.S. Al-Baqarah (2):186). 

(Ana Candhake)